11 – 19 Okt 2025
11 – 19 Okt 2025
Produksie: The Fugue of Tjebolang
Skrywer: Marina Griebenow
Foto’s: Nardus Engelbrecht
The Fugue of Tjebolang is ’n uittreksel uit die Surat Centhini, ’n epiese werk uit die 18de eeu wat beskou word as ’n hoogtepunt van die Javaanse letterkunde en ’n ware kultuurskat van daardie land. Die oorspronklike werk beslaan 12 volumes (meer as 4 000 bladsye!) en bestaan uit verskeie elemente soos onder meer wyshede van die Sufi-geloof, erotiese verhale, resepte, liedere en volksverhale.
Genadiglik spits die bekroonde teatermaker Rehane Abrahams haar toe op ’n enkele verhaal: die reis van Tjebolang, ’n jong man wat op die laaste dag van Ramadaan ewe rebels sy pa, die sultan, inlig hy vat nou die pad saam met vier van sy vriende. Hulle gaan op ’n soektog na die wetenskap, oftewel die essensie van geluk, sê hy. Rehane gebruik vir haar verwerking ’n vertaling deur ene madame Elizabeth Inandiak, wat haar weergawe “Forty Nights and One of Rain” noem.
Die drama funksioneer tegelykertyd as ’n pelgrimstog en as toonvenster van ’n kultuur waar mitologiese beelde, volksvertellings en kontemporêre realiteite met mekaar in gesprek tree. Rehane beklemtoon ons moet in gedagte hou dat die erotiese in die Javaanse kultuur hoegenaamd nie so ingekerker word deur moralistiese dwangbaadjies nie. Die gevoel van die drama is dus oorwegend geestig, guitig en selfs speels. Dít word beklemtoon deur malse kleure en beelde wat die vyftal op hulle reis omring en vergesel.
Vir die jong mans is dit natuurlik aanvanklik bloot ’n verkenning van die seksuele. Daar is geen inhibisies nie en nog minder grense of perke van gender, getal of geografie. Hulle sien, doen en beproef alles en almal. Dié bedrywighede bereik egter uiteindelik ’n versadigingspunt en dan kom die reis by sy werklike doel uit: die omskakeling na ’n spirituele pelgrimstog met selfkennis as die einddoel. Amper soos die verlore seun keer Tjebolang terug na die huis van sy vader wanneer hy die staat van spirituele verligting bereik.
The Fugue of Tjebolang is presies die tipe toneelstuk wat ’n mens hoop om by ’n fees raak te loop. Dit is buitengewoon, eksoties en ryk aan tekstuur wat regie, spel en ontwerp betref. Juis daarom is dit jammer dat die gehoor met die opening hier by die Woordfees so skraal was. Tog was dit verrassend dat die oorgrote meerderheid wat daar was, gryskopvroue soos die uwe was – selfs ouer. Nie een van hulle het ongemaklik gelyk met die volwasse inhoud en aard van die drama nie. Trouens, hulle het heerlik gelag toe dinge humoristies was en stip gekonsentreer op die digte teks soos dit nodig was.
Cheshire V, oftewel C.C. Martinez, vertolk die rol van Tjebolang. Sy vriende is Sizwesandile Mnisi as Nurwitri, Lukhanyiso Skosana as Saloka, Muzaffar Hendricks as Kartipala en Tylo Ras as Palakarti. Saam is hulle ’n formidabele ensemble vormwisselaars (shapeshifters) aan wie ’n mens nie altyd ’n spesifieke gender kan toeskryf nie. Dit verhoog die erotiese aard van die teks en bly sodoende getrou aan die voorskrifte van die oorspronklike. Lukhanyiso se sangstem, nes met haar optrede in Rehane se bekroonde stuk Womb of Fire, bly ’n openbaring en ’n vreugde. Cheshire V en Sizwesandile se frenetiese pas de deux is ’n hoogtepunt.
